Dzisiaj jest: 21 Stycznia 2025 roku    |    Imieniny: Agnieszka, Inez, Jarosław

Został uruchomiony adres e-mail na potrzeby Zakładu Aktywności Zawodowej. Wszelkich informacji można zasięgnąć pod adresem zaz@goleniow.pl.

Dzieje pieczęci i herbu

W średniowieczu każde osiedle czy gród obronny uzyskiwały oficjalnie rangę miasta, gdy dochodziło do nadania praw miejskich, czyli uzyskania daleko idącego samorządu. Powołana wówczas rada miejska przejmowała w swoje ręce większość spraw miasta w zakresie działalności sądowniczej, finansowej, obronnej oraz gospodarczej. Dla stwierdzenia tożsamości wystawianych dokumentów przez samorząd, miasto wraz z lokacją uzyskiwało prawo posiadania własnego godła umieszczonego na pieczęci miejskiej, z której bezpośrednio przechodziło na tarczę herbową.

Władze miejskie prowadząc swoją działalność organizacyjno - prawną wystawiały dokumenty zaopatrzone w swój znak tożsamości zamknięty w pieczęci. Pieczęć była więc oznaką samodzielności miasta i nadawała moc prawną dokumentowi. Pieczęć cieszyła się wielkim poszanowaniem u współczesnych. Pięknie napisał prof. K. Szajnocha, że "sercem każdego dokumentu była jego pieczęć". Troską wystawcy dokumentu było posiadać okazałą i dużych rozmiarów. Stemple pieczętne wykonywane były z metalu, a najczęściej używanym materiałem pieczętnym był odpowiednio utwardzony i barwiony wosk, a od XVI w. lak i zastępczo opłatek. Powstało wówczas znane powiedzenie: "z braku laku dobry i opłatek". Dzieje pieczęci sięgają odległych czasów sumeryjskich (trzech tysięcy lat przed Chrystusem). W okresie kultury klasycznej greckiej i rzymskiej używano pieczęci w korespondencji prywatnej i państwowej. Pieczęć występowała wówczas z własnoręcznym podpisem. Na skutek upadku kultury antycznej nastąpił prawie zupełny zanik umiejętności pisania w interesującym nas okresie, czyli w średniowieczu. Doprowadziło to do zmiany prawnej charakteru pieczęci, stała się ona właściwym znakiem autografu. Przywieszona, zaopatrzona w odpowiedni znak (np. herb) zastępowała kłopotliwą umiejętność własnoręcznego podpisywania dokumentu sporządzanego przez pisarza - kancelistę. Pieczęć stanowiła więc w omawianym przez nas okresie integralną część dokumentu, była jego uwierzytelnieniem i jej funkcja była podobna do dzisiejszych znaków pieczętnych pism urzędowych.


Pierwotna pieczęć GoleniowaZachowana do dziś jedna z pierwszych pieczęci Goleniowa pochodzi z okresu lokacji miasta, czyli końca XIII wieku. Przedstawia stojącą na wodzie łódź z bukszprytem i sterem zawiasowym zwróconą dziobem w prawo, z której wyrasta zamiast masztu rozłożyste ulistnione drzewo przypominające dąb, na szczycie którego widać kroczącego w prawo Gryfa. Ponieważ pieczęć miejska jest podstawą informacji o herbie miasta, z której się on bezpośrednio wywodzi, pierwotny herb Goleniowa wyglądał tak samo jak pierwsza pieczęć miejska. Prof. T. Białecki w pracy "Herby miast Pomorza Zachodniego" pisze: "W herbie pierwotnym - gryf to symbol książąt szczecińskich, założycieli miasta, łódź może symbolizować handel morski (Hanza), a drzewo okoliczne lasy Puszczy Goleniowskiej". Analizując głębiej treść herbu możemy jeszcze bardziej uściślić prawdopodobieństwo tych motywów. Łódź na pewno symbolizuje handel morski, ale kiedy lokowano miasto, nie należało ono jeszcze do Hanzy i za handlem morskim przemawia bardziej kierunek łodzi w prawo na Zachód. W akcie lokacyjnym miasto uzyskało prawo żeglugi Iną w kierunku morza. Rzeka już wtedy odgrywała wiodącą rolę w rozwoju gospodarczym miasta. Natomiast drzewo to na pewno dąb, można to rozpoznać po kształcie liści, jest symbolem siły, potęgi, czyli miasto swoją siłę, energię i potęgę czerpało z eksploatacji lasu i z handlu morskiego.

Herb Goleniowa z księżycamiPieczęć, a więc i herb, przechodziła przemiany i stąd mamy wiele ich form. Z zachowanych najstarszych czterech pieczęci, na dwóch z XIII i XIV w. motyw jest taki sam, o którym była już mowa, różnią się tylko wielkością - pierwsza jest średnicy 75mm, a druga średnicy 37mm. Trzecia zachowana pieczęć pochodzi z XVI w. i jest zmieniona nieznacznie, zamiast kroczącego gryfa jest wspinający się po rozłożystym drzewie. Natomiast na czwartej pieczęci magistratu pochodzącej z XVIII w. średnicy 28mm jest już nowy znak: w polu pieczęci dwa stylizowane półksiężyce i cztery gwiazdy ułożone symetrycznie. Prof. T. Białecki pisze, że "w początkach XVII w. nastąpiła z bliżej nieznanych przyczyn zmiana herbu. Wyobrażał on dwa złote odwrócone od siebie półksiężyce i 4 gwiazdy, wszystko na niebieskim tle. W niektórych wersjach księżyce mają ludzkie twarze. Pochodzenie tych motywów nie jest znane".

Współcześnie używany przez nas herb całkowicie odbiega od pierwowzoru, jego pochodzenie jest niewiadome, niejasne, a sens zawartych motywów nie wyjaśniony. Ten zagadkowy herb może mieć pochodzenie od symbolu znajdującego się na średniowiecznej monecie miasta. Prawie wszystki monety bite w Goleniowie w XIV i XV w. mają na rewersie dwa półksiężyce z gwiazdami. Dla mincera taki uproszczony znak był łatwiejszy do wykonania niż dość złożony motyw z pieczęci. W mieście znano słowiański herb Leliwa przedstawiający półksiężyc (symbol ocalenia i gwiazdę zwaną Leliwą, zorzą polarną, planetę Wenus). Przybyli tu osadnicy niemieccy ty przynieśli z sobą podobny, zwany w herbarzach Morgenstern, połączyli je i dało to znak bity na monetach. Motyw księżyca i planety Wenus w licznych obrzędach słowiańskich jest symbolem pary kochanków, wyrażającym niekiedy zmienne okresy szczęścia i nieszczęścia ludzkiego losu, a może w tym przypadku i miasta? Pojawia się on w herbarzach polskich i śląskich aż 13-krotnie (patrz Zorian Dołęga Chodakowski, "O Słowiańszczyźnie przed chrześcijaństwem oraz inne pisma i listy", W-wa 1967, s. 104). Wydaje się, że miasto powinno posługiwać się wizerunkiem herbu pierwotnego, który jako pierwszy pojawił się na pieczęci miejskiej. W/g prof. Russowskiego słowo herb wywodzi się od niemieckiego des herbe - "dziedzictwo". Zgodnie z tłumaczeniem herbu jako dziedzictwa dawnych czasów np. herby rodowe raz nadane nie zmieniały się, bo były symbolem dziedzictwa tradycji, przywiązania do dziejów przodków. Powinno to również odnosić się do herbów miast. Można by np. powrócić do tradycji niemieckiej - obok siebie istniały dwa herby na ratuszu na uroczystych dokumentach. Dzisiaj można jeszcze razem umieszczone zobaczyć na Szkole Podstawowej nr 1 i zachowanym fragmencie murów przy Bramie Wolińskiej.

Aktualny herb Goleniowa

Urząd Gminy i Miasta

pl. Lotników 1
72-100 Goleniów
tel. 91 46 98 200 lub 222
fax 91 46 98 298
e-mail: ugim@goleniow.pl

Zgodnie z art. 13 ust. 1 RODO informuje się petentów Urzędu Gminy Goleniów, że:

  1. Administratorem zbieranych i przetwarzanych przez Urząd Gminy i Miasta w Goleniowie danych osobowych klientów Urzędu jest Burmistrz Gminy Goleniów. Adres Urzędu Gminy i Miasta w Goleniowie: 72-100 Goleniów, pl. Lotników 1, tel. 91 46 98 200, e-mail: ugim@goleniow.pl.
  2. Funkcję Inspektora Ochrony Danych pełni Marta Kachniarz, tel. 91 46 98 293, e-mail: abi@goleniow.pl.
  3. Dane osobowe klientów zbierane i przetwarzane są w celu wykonywania przez Urząd Gminy i Miasta w Goleniowie ustawowych zadań publicznych, określonych min. w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz w innych ustawach branżowych.
  4. Dane osobowe klientów urzędu przetwarzane są w zdecydowanej większości przypadków na podstawie ustaw. Dane mogą być również przetwarzane w celu zawarcia umowy oraz na podstawie zgody wyrażonej przez klienta urzędu.
  5. Dane osobowe nie będą udostępniane podmiotom innym, niż upoważnione na podstawie przepisów prawa.
  6. Dane osobowe od momentu pozyskania będą przechowywane przez okres wynikający z kategorii archiwalnej dokumentacji, określonej w jednolitym rzeczowym wykazie akt dla organów gmin i związków międzygminnych lub – w przypadku projektów – umowy o dofinansowanie zawartej między beneficjentem, a określoną instytucją, trwałości danego projektu i konieczności zachowania dokumentacji projektu do celów kontrolnych. Kryteria okresu przechowywania ustala się w oparciu o klasyfikację i kwalifikację dokumentacji w jednolitym rzeczowym wykazie akt.
  7. Klienci urzędu mają prawo dostępu do swoich danych osobowych, prawo uzyskania potwierdzenia przetwarzania, możliwość sprostowania i uzupełnienia danych, możliwość usunięcia danych (w nielicznych przypadkach), ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania.
  8. Jeżeli przetwarzanie danych odbywa się na podstawie zgody na przetwarzanie, klienci mają prawo do cofnięcia zgody na przetwarzanie ich danych osobowych w dowolnym momencie, bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.
  9. Klienci mają prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego (Urzędu Ochrony Danych Osobowych).
  10. W większości przypadków przetwarzanie danych osobowych wynika z przepisów prawa, a ich podawanie przez klienta jest obowiązkowe. W niektórych sprawach podawanie danych osobowych może być dobrowolne, lecz niezbędne do realizacji celów, o których mowa w ust. 3. W sytuacji dobrowolności podawania danych osobowych klienci zostaną o tym fakcie poinformowani.